• 14 Mayıs'ta gerçekleştirilen 28. Dönem Milletvekili Seçimi'nde CHP listelerinden Erzincan Milletvekili seçilen Türkiye Değişim Partisi (TDP) lideri Mustafa Sarıgül, partisinin CHP ile birleşeceğini açıkladı. Sarıgül, “TDP ile CHP birleşme çalışmaları bugün itibariyle başlamıştır” dedi.

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/OyveOtesi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oy ve Ötesi</a>Hepimizi derinden sarsan deprem afeti ve çalkantılı siyaset gündemi arasında duygu ve düşünce dünyalarımızın uçlara savurulduğu bu günlerde, şüphesiz ki dinginleşmeye ve “serin düşünmeye” ihtiyacımız var.Biz de Oy ve Ötesi olarak bu dinginleşmeye aracı olmak amacıyla bir yazı dizisine başlıyoruz. Bilgileri tazeleyip, farkındalığı arttırmak istediğimiz içeriklerimizde, sandık güvenliği ve seçim sürecine dair temel kavramları paylaşacağız. Fayda göreceğinizi umarız.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neyi seçiyoruz?</h2>Demokrasi -kelime anlamıyla “ halkın egemenliği”-, vatandaşların yönetimde söz sahibi olduğu bir yönetim biçimidir. Türkiye Cumhuriyeti de anayasal tanımıyla demokratik bir hukuk devletidir.Günümüzde geçerli olan “temsili demokrasi” ise halk iradesinin seçilen temsilciler vasıtasıyla uygulanmasını sağlar.Yaklaşan seçimler her birimizin yönetime katılabileceği, karar verici olduğu yeni süreci işaret ediyor.Bu seçimlerde önümüzdeki 5 yıl boyunca görev yapacak Cumhurbaşkanı ve bizleri temsil edecek milletvekillerini seçeceğiz. Bu iki konu her seçmen tarafından, birbirinden bağımsız ama eş zamanlı oylanacak. Her iki tercihimiz için ayrı pusulalara mühür basıp, aynı sandığa oy atacağız.Cumhurbaşkanlığı seçimi yasal olarak 2 turda yapılacak şekilde düzenleniyor. Birinci turda adaylardan bir tanesi oyların %50'sinden fazlasına ulaşamadığı durumda, en çok oy alan 2 aday, ikinci turda oylanacak. Gerektiği halde yapılacak ikinci tur, ilkini takip eden ikinci pazar günü, yani 2 hafta sonra yapılacak.Milletvekilleri ise il bazında çıkacak adaylara verilecek oylarla belirlenecek. Mecliste bir ilin kaç milletvekiliyle temsil edileceği o ilin kayıtlı nüfus oranıyla doğru orantılı. (2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu. Md.5)Bu sayı Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri baz alınarak Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilan ediliyor. Deprem bölgesindeki illerimizin milletvekili temsiliyetleri yürürlükteki yasa uyarınca 31 Aralık 2022 verilerine göre hesaplandığı için çıkacak milletvekili sayısında bir değişiklik olması beklenmiyor.Bu durumda afet sonrası büyük oranda göç veren illerimizin vekillerinin temsil ettikleri nüfus oranında düşüş olması ve aynı şekilde göç alan illerimizdeki oran artışı önümüzdeki dönemde düzenleme gerektirecek bir konu oluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">OY HAKKINA SAHİP OLMAK ve SEÇMEN olmak aynı şey değil..</h2>Tanım itibarıyla&nbsp;18 yaşını doldurmuş bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanız size oy verme hakkını kazandırır.Bu hak sadece “kişinin taksirli suçlarda hüküm giyenler hariç, ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunması durumunda” kısıtlanabilir. Askeri öğrenciler, silah altında bulunan er ve erbaşlar da oy kullanma hakkına sahip değildir. ( Anayasa Md.67 )Seçmen olmanız ise hem bu hakka sahip olmanızı, hem de seçmen kütüğünde yer almanızı gerektirir. Seçmen kütüğüne kayıtlı olmak için, oy kullanacağınız bölgede ikametgah kaydınızı yaptırmış olmalısınız. Bir vatandaş, sadece yasal olarak kayıtlı olduğu yerde oy kullanabilir.Nüfus kaydınızı yurt içinde Nüfus Müdürlüklerinden, yurt dışında konsolosluklardan yaptırabilirsiniz.Oy verme hakkınızı kullanabilmek için seçmen listelerinin askıya çıkacağı süre içerisinde lütfen ikametgah kaydınızı kontrol ediniz.Ana hatlarıyla değindiğimiz bu konuya dair “ sınır kapılarındaki sandıklar, seçim günü görevliler” gibi istisna hallerini, ilan edilecek yasal güncellemeleri Oy ve Ötesi Derneği sosyal medya hesaplarından ve tüm yurtta düzenlenecek açık kapı eğitimlerimizden takip edebilirsiniz.&nbsp;

Spektrum

Oy hakkına sahip olmak ve seçmen olmak aynı şey değildir.

Seçim dediğimiz nedir?

• Birleşmiş Milletler, Ukrayna'da en az 816 sivilin yaşamını yitirdiğini, 1.333 sivilin de yaralandığını duyurdu.• Birleşik Krallık yayın denetleme ve düzenleme kurumu Ofcom, Rusya merkezli Russia Today'in yayın lisansını iptal etti.• Ukrayna'nın Mariupol şehrinde bulunan Türkiye vatandaşları ve yakınlarından 65'i tahliye oldu.&nbsp;• Cumhurbaşkanı Erdoğan&nbsp;Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yle görüştü. Erdoğan hafta boyunca Yunanistan, Azerbaycan, Almanya ve Polonya liderleriyle bir araya geldi.&nbsp;• Rusya'ya yönelik yaptırımlar devam ederken ABD Başkanı Joe Biden, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i "savaş suçlusu"&nbsp;olarak nitelendirdi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Putin'in "bilge ve kültürlü"&nbsp;olması nedeniyle Biden'a yanıt vermediğini söyledi.• TCMB Para Politikası Kurulu'nda politika faizini %14'te sabit tutma kararı aldı.• ABD merkez bankası Fed, politika faizi alt tabanını 2018 yılından bu yana ilk defa artırarak %0,25'ten %0,50'ye çıkardı. &nbsp;• Birleşik Krallık merkez bankası Bank of England, politika faizini 25 baz puan artırarak %0,50'den %0,75'e yükseltti.&nbsp;• Milletvekili Seçimi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi&nbsp;kamuoyuyla paylaşıldı. Teklifte seçim kurulları ve ittifaklardaki milletvekili dağılımında değişiklik yapılırken seçim barajı %10'dan %7'ye düşürüldü.&nbsp;• AK Parti&nbsp;tarafından hazırlanan kadına karşı şiddetin önlenmesi ve sağlık çalışanlarının özlük haklarında iyileştirme yapılmasına yönelik düzenlemeleri içeren yasa teklifi, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. &nbsp;• Tunceli'de 5 Ocak 2020'den bu yana haber alınamayan Gülistan Doku'nun kaybolmasına ilişkin gözaltına alınan Zeynal Abarakov serbest bırakıldı.

Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, AK Parti ve MHP milletvekilleri tarafından açıklandı. Teklif, TBMM Başkanlığı'na <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-60735346" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gönderildi.</a> Seçmen kütüğü ve il seçim kurullarına dair değişikliklerin de bulunduğu teklif, 15 maddeden oluşuyor. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Teklif neyi içeriyor?</h2>Kanun teklifinde öne çıkan değişiklikler; seçim barajının düşürülmesi, seçim yasakları muafiyeti ve ittifak içindeki partilerin milletvekili dağılımı hesaplanması oldu. Teklifte yer alan değişiklikler kısaca şöyle sıralanıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hâlâ %10 olan seçim barajının %7'ye düşürülmesi,&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Siyasi partilerin seçime girebilmeleri için parlamentoda grubunun bulunması koşulunun kaldırılması ve şehirlerin yarısından fazlasında örgütlenmiş olmaları,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İttifakın aldığı oyun toplamının barajı geçmesi hâlinde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımının, ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılması,&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İl seçim kurulunun birinci sınıf hâkimler arasından kura ile belirlenmesi ve benzer düzenlemenin ilçe seçim kurulları için de yapılması,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sandık kuruluna üye bildirme hakkı olan siyasi partinin bir başka parti üyesini sandık üyesi olarak gösterememesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Adresinin kapanmış olması nedeniyle sistemde gözükmeyenlerin son seçmen olduğu yerde devam etmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine paralel olarak Seçim Kanunu'ndaki "Başbakan" ibarelerinin kaldırılması.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Düzenlemeler ne anlama geliyor?&nbsp;</h2>Kanun teklifinin gelecek haftalarda yasalaşması beklenirken Anayasa'ya göre bu değişikliklerin uygulanması için yürürlük tarihinden itibaren bir yıl geçmesi gerekiyor. MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız teklif için&nbsp;"Erken seçim tartışmalarına son verilmiştir" değerlendirmesinde bulunuyor. Yine de TBMM değişikliklerin uygulanmaması koşuluyla herhangi bir tarihte seçim kararı alabilir.&nbsp;Seçim barajının %7'ye düşürülmesi "beklenen bir hamle" olarak nitelendiriliyor. Bu hamlenin az sayıda seçmeni bulunan partiler için olumlu bir gelişme olacağı değerlendirilirken bir yandan ittifakları da artıracağı öngörülüyor.&nbsp;Teklifteki "en önemli düzenleme" olarak yorumlanan ittifakların milletvekili dağılımlarında yapılan değişikliğinse yukarıdakinin aksine kısıtlı sayıda seçmeni bulunan partilerin meclise girmesini engelleyeceği öngörülüyor. Hâlihazırda ittifaka katılan partiler, ittifak içinde yer alan bir parti ülke barajı geçtiğinde barajı geçmiş sayılıyor ve partilerin çıkaracağı milletvekili sayıları da ittifak içinde aldıkları oya göre belirleniyor. Yapılan düzenlemeyle her parti, her seçim çevresinde aldığı oyla milletvekili hesaplamasına göre milletvekili çıkarıyor. Türkiye Raporu Direktörü Can Selçuki bu durumu şöyle anlatıyor:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/CanSelcuki/status/1503374640231718915" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/2/2022-03-14T17:54:35.491Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Can Selçuki Tweet" width="550" ratio="0.88" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne paralel olarak kanundaki "Başbakan" ibarelerinin kaldırıldığı alanlardan birinin "seçim muafiyeti" olduğu görülüyor. Buna göre "Başbakan ve bakanlara ilişkin" seçim yasakları maddesinde yapılan değişiklikle "Başbakan" ibaresi metinden çıkarılırken sadece bakanların söz konusu seçim yasaklarına tabi olacağı hükme bağlanıyor. Cumhurbaşkanına ise herhangi bir sınırlama getirilmiyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kim ne dedi?&nbsp;</h2>CHP Sözcüsü Faik Öztrak, "Eğer iş başında bir hükümet seçim yasalarıyla oynamaya başlamışsa sonunun geldiğini anlamış demektir. Ne yaparlarsa yapsınlar milletimiz bunların ne yaptığını gördü, notlarını verdi, bir an evvel evlerine göndermek için de sandığı dört gözle bekliyor. Gidiyor gitmekte olan, geliyor gelmekte olan." yorumunu yaptı.&nbsp;İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem düzenlemenin demokrasi için değil MHP için yapıldığını öne sürerek "AK Parti seçim kanunlarında nasıl değişiklik yaparsa yapsın kesinlikle önümüzdeki seçimlerde kaybedecek ve Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı kazanacak. Özellikle bu kötü yönetimde Cumhur İttifak'ı kesinlikle seçimleri kaybedecek."&nbsp;ifadelerini kullandı.HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş,&nbsp;"Millet İttifakı ve diğer ittifaklara karşı temel bir hamle bu. Demokratik bir teklif değil. 'Yeniliyoruz, düşüyoruz' demenin bir adı ve bir itiraf. Çatlak o kadar büyük ki yamalarla, boyalarla kapatamayacaksınız" değerlendirmesinde bulundu.Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Erkan Baş ise "Cumhur İttifakı, bu seçim kanunuyla Cumhurbaşkanlığı'nı kaybettiğini kabul etmiştir" dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl yorumlanıyor?&nbsp;</h2>T24 yazarı&nbsp;Gökçer Tahincioğlu,&nbsp;ittifaklara yönelik yapılan düzenlemeyle ilgili "AK Parti bu sistemde kitlesel gücüne güveniyor. MHP ise tek başına barajı aşabilme güvencesini cebine alıyor. %7 barajı MHP’ye bu güvenceyi veriyor."&nbsp;değerlendirmesini yapıyor. Tahincioğlu bu durumun altı muhalefet partisinin strateji belirlemesini zorunlu kıldığını belirterek şu ifadeleri kullanıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Önceki seçim sonuçlarına göre, bu partilerin ittifakla seçime girmeleri hâlinde blok oyları yüksek çıksa da parti olarak tek başlarına aldıkları oy birçok seçim çevresinde AK Parti'nin çok daha altında. Özellikle ittifak sayesinde barajı geçeceği düşünülen DEVA, Gelecek, Saadet partileri ile Demokrat Parti’nin vekil çıkartamama riskleri büyük. Bu nedenle teklif bu hâliyle yasalaşırsa bazı seçim çevrelerinde ortak aday listelerinin çıkartılması gündeme gelecek."</blockquote>

Milletvekili Seçimi ile ilgili hikayeler